БААда футбол инфраструктураси жуда яхши ривожланган. Клуб ва терма жамоаларга жуда катта шароитлар яратилган бўлиб, ҳар бир жамоанинг бир хил сифатга эга ўнлаб машғулот майдонлари бор. Академиялар ишлаб турибди, академияларда росмана ўз ишининг профессорлари фаолият олиб боради. Машғулотлар эса кечки салқинда бўлиб ўтади. Бу ерда футболдан ташқари яна бир қанча спорт турларига яратилган шароитга Европанинг ҳам бир қанча давлатлари ҳавас билан қарайдилар. Ҳар бир клуб амирликка тегишли, баъзан бу шаҳзодаларнинг ўйинига ҳам ўхшаб кетади. Бу ерда асосан чет элликлар ишлашлари сабаб, футболга аҳоли томонидан бўлган эътибор катта эмас. Шунинг учун стадионлар деярли бўм-бўш. Тўғри, баъзи ўйинларда одамлар кўп бўлади, аммо бундай ўйинлар кам. “Ал Жазира” эса томошабинлари билан мақтана олар экан. “Ал Аҳли” билан бўлиб ўтган ўйинга 12 000 нафардан ортиқ мухлис ташриф буюрган. Бошқа пайт 5-6 минг киши атрофида мухлис келади. Азиз Ҳайдаров тўп тепаётган “Ал Шабаб” эса бундай кўрсаткич билан мақтана олмайди. 4-турдан ўрин олган “Ал Шабаб” – “Иттиҳод Калба” ўйинига бор йўғи 821 нафар мухлис келган экан. Арабларни ўз футболлари билан қизиқтириб бўлмайди. Улар ўзлари учун исталган пайтда “Реал”, “Манчестер Сити”, “Милан” ва “Арсенал” каби клубларни БААга олиб келиб, ҳақиқий футболни томоша қилишлари мумкин. Ички чемпионат эса шунчаки овунчоқ.

Стадионнинг ВИП кириш нуқтаси

Азиз Ҳайдаровнинг БАА футбол мухлислари олдида тутган ўрни катта. Биласиз, БАА спорт ТВлари дунёнинг етакчи компанияларидан бири ҳисобланади. Айнан ТВ орқали футбол оммавий спорт турига айланган. Айнан ТВ туфайли Азиз Ҳайдаровнинг ўйини деярли барча томоша қилади. Масалан, Дубайда бўлиб турган пайтимиз машина ичидан бир йўловчи, “Азиз, сен, энг-энг зўрисан, аммо жамоанги алмаштиришинг керак, кел бизнинг клубга”, - дея бақириб қолди. Айтишларича, у “Ал Наср” мухлиси экан. Кеча машғулотлар Абу Дабининг энг чекка ҳудудларидан бирида бўлиб ўтди. Панжара ортидан Ўзбекистон терма жамоаси машғулотларини томоша қилаётган академия тарбияланувчилари ҳам Азизни таниб қолдилар.

Умуман, жорий йил Москва, Инчеон ва Дубайда бўлиб, ОАВсиз футболни ривожлантириб бўлмаслигига яна бир бор тўлиқ ишонч ҳосил қилдим. Бу ерларда хориж футболи, ўзининг маҳаллий футболи билан бир хил темпда ёритилади.

Ўнг томонда СИП унинг олдида Медиа сектор

БАА футболида жуда катта пуллар айланади. 2012 йил ЖЧга келганимда “Галф Таймс” мухбири бизнинг ўйинчилар олаётган пулни кучли бешлик бера олмайди, шунинг учун Матар ва Ҳалил каби футболчиларимизга четга чиқишдан наф йўқ деган эди. Мирко Вучинич кучга тўлган бир пайтда, ким уни “Ювентус”дан “Ал Жазира” клуби аъзосига айланади деб ўйлабди. Ҳа, айни пайтда у мен истиқомат қилаётган меҳмонхона стадионида жавлон уряпти. Ҳозирча ишлари ёмон эмас, 5та ўйинда 10та гол урди. “Ал Айн” билан бўлиб ўтган баҳсда покер, “Эмирейтс”га хет-трик, “Ал Дафра” дарвозасига дубл, “Ажман” билан бўлиб ўтган дебют ўйинида битта гол урган футболчи фақатгина “Фужайра” билан ўйинда гол ура олмади. Эринмасдан у урган голларнинг барчасини томоша қилиб чиқдим, жуда ҳам осонлик билан рақиб дарвозасини ишғол қиляпти. БААда футбол хобби, асосан легионерлар ўйин қилишади. Сал аввалроқ Ойбек Қиличевнинг иши билан шуғулланган ҳамюртимиз билан танишиб қолдим. Нима учун Ўзбекистондан футболчи жалб этилмай қўйди, ёки бизникилар кучсизми деган саволимга жавоб олдим. У кишининг айтишича, ҳозир Осиё учун ажратилган +1 ўрнига БАА вакиллари, арзон нархга, аммо иссиққа чидамли бўлган бразилиялик футболчига Фаластин фуқаролигини бериб, ички чемпионатга жалб этишаётган экан. Фаластин давлатини фуқаролигини қабул қилиш, 30 000 АҚШ долларига тушар экан. Айёрона йўл, аммо ақлли.

Саидмурод ака эсдалик учун суратга оляптилар

Сарлавҳага қайтаман. Бир кун аввал чарчаб келганлигим боис, қаерда турибман, шароитлар қандай, умуман қизиқмаган эдим. Тонг отди, коридорга чиқдим, чап томонимда парда туширилган, парданинг ортида нима борлигига қизиқиб Саидмурод акам билан, “жалюзи”ни очдик. Ана холос, қуйидаги “обзор”. Стадионнинг ВИП ложаси тепасида турибмиз. Стадионни икки томонида катта бизнес марказ қурилган, иккита ён томони эса турли хил компанияларга ижарага берилган. ВИП ва медиа секторнинг ортида 5 юлдузли меҳмонхона. Биз айнан шу нуқтада истиқомат қилаётган эканмиз. Нонуштага тушганимизда, Абу Дабида ОФК томонидан ўтказилаётган мураббийлик курсларида таҳсил олаётган кишилар бор эди.

Мен доимо ОАВга доир мақолаларимда матбуот котибини, сўнгги эмас, биринчи ўриндаги кадр деб билишларини исташимни бот-бот ёзиб келаман. Юрт кўрган журналистнинг фикрлаши, тажрибаси ошса ошади-ки, асло камаймайди. Хориж йиғинлари, кичик ўйинларда матбуот котибига арзимаган битта жой ажратилса, қотган нон билан ҳам қорнини тўйдириб юриши мумкин. Аммо уларнинг кейинчалик клубда тутадиган ўринлари катта бўлади, буни клубга фойдаси катта. “Ал Жазира” стадионида ОАВга ажратилган секторни бир кўринг, бутун бошли трибуна ОАВ ихтиёрида.

Кучли фантазиями

Биздачи, “Пахтакор”, “Насаф” ва “Бунёдкор”дан бошқа қайси аренада шундай имконият мавжуд? Янги қурилаётган стадионларда ОАВ ўтириш керак бўлган жойда, кичик раҳбарларга мулозамат кўрсатишади. “Локомотив” фақат ОЧЛ учун медиа трибунасини ОАВга берди, олий лигада у ерда, костюм шим кийган кишилар ўтиришади. ОАВ учун эса 10 кишига битта розеткаси бор, у ҳам стадион сухандони хонасида. Бу билан клубни танқид қилиш ниятида эмасман, шунчаки кўпчиликнинг гапи.

Роппа-роса 11:30да терма жамоамиз истиқомат қилаётган “Ротана” меҳмонхонасига йўл олдим, кетиш аввалида Одил ва Санжар билан соат 13:30да учрашув белгиладик. Режадан кўра анча эрта манзилимга етиб борганим учун, “Фейсбук” орқали Акбарнинг рақамини билиб, унинг хонасига кирдим. Боиси, терма жамоада дебют қилган дарвозабон билан суҳбатлашишим кўпчилик учун қизиқ бўлиши мумкин эди. Қолаверса, Акбарнинг тарбияси менга жуда ҳам ёқади, камтар. Мен интервью олиш пайтида, кишининг ўйинига эмас, унинг ҳатти-ҳаракатига алоҳида эътибор қаратаман. Акбар хонада “Бунёдкор”даги жамоадоши Воҳид Шодиев билан истиқомат қиляпти. Жияни учун харид қилган, пультли “БМВ”ни синовдан ўтказаётган экан. Ўзиям “БМВ”ни трактор ҳайдагандек, бошқарди. “Уйга соғ кетсин”, дедим. Тўраевдан кейин, ҳечдан кўра, кеч кашф этилган Воҳид Шодиев билан суҳбатлашдим. Ишимни битириб, “Краснодар”га “учдим”. Одил ва Санжар хонадош. Улар билан анча вақт гурунглашдик, футболдан ташқари ҳаётий мавзулар ҳам бўлди.

Ҳаш-паш дегунча кеч бўлди, терма жамоамиз машғулотларга йўл олиши керак. Бир кун аввал пляжда ўйналган футболнинг асоратлари кўринарди. Кўпчиликнинг оёғи шилинган, бели букилган, яна кимларнидир тирноғи синган. Машғулот майдони 50 км узоқликда. Марказдаги шароит, 50 км узоқда ҳам бир хил. Агар бизнинг футболимиздаги пуллар шундай, тўғри йўл билан ишлатилса, биз ЖЧга эмас, ЖЧнинг гуруҳ босқичидан чиқамиз.

Бундан роппа-роса уч йил аввал, “Машъал”даги ўзгаришлардан (салбий) аччиғим келиб, катта мақола ёзган эдим. Бошқа клублар учун унчалик куйиб пишмайман, аммо “Пахтакор” ва “Машъал”га келганида, улардаги хатоларни кўриб аччиғим келаверади. “Пахтакор”да-ку, муаммони мақола қилиб ўтирмасдан ўзларига бориб айтаман, “Машъал”га эса мақола шаклида етказишга мажбурман. Таиландда терма жамоамиз инқирозга учради, Мьянмадаги ишлар ҳам жойида эмас, БААнинг иккинчи таркибини мағлубиятга учрата олмадик. Ўйинни БААда, интернет орқали томоша қилдим. Гап шундаки, “Машъал“ академиясининг ўзбек футболида тутган ўрни жуда-жуда катта эди, афсуски, бугун академия бузиляпти, терма жамоага аввалгидек сифатли футболчиларни бермай қўйди.

Италияда ўйнаган Вучинич энди "Ал Жазира"да ўйнамоқда

Айнан “Пахтакор” ва “Машъал” эвазига ёшлар ва ўсмирлар терма жамоаларимиз катта-катта муваффақиятларга эришиб келаётган эди. Бугун “Бунёдкор” ёрдамга келяпти, аммо “Машъал”нинг 10 йил аввал йўлга қўйган пойдеворида қанчадан-қанча катта иморатларни қураётган эдик. Футболдан анча йироқ бўлган кишилар, ҳозир академияда фаолият олиб боришаётганлиги ачинарли. Авваллари “Машъал” академиясига республика бўйлаб селекция ишлари амалга оширилар эди. “Лукойл” турнирининг ҳам нуфузи анча баланд эди. Ҳозирчи? Ўзи мақтанадиганимз шу ёшлар эди, энди шундан ҳам бебаҳра қолсак.

Тизим издан чиқяпти, футболимизнинг асл муаммоси анча қуйида. Терма жамоамиз эса, танамизнинг юраги дейлик. Мени ўзим “ревмотизм” касали билан оғрийман. Бу касалликка эътибор қаратмасангиз, у илк зарбани ўзидаёқ юракни “нокаут” қилади. Аслида эса, бу касаллик оёқдан бошланади. Бизнинг футбол ҳам шунга ўхшаб қолди, оёқдаги оғриқни билмай туриб, юракни эзяпмиз. Бугунга шулар, хайр, саломат бўлинг!

Нодирхўжа Юлдашев
Абу Даби

Абу Даби кундалиги, 5-кун. Тонг отди, Вучинич жавлон ураётган стадион