14 iyul kuni Berlindagi final bilan yakunlanadigan, bir oy davom etadigan futbol turnirida 51 ta o'yin o'tkaziladi.

Bu yozda faqat futbolchilar va murabbiylar diqqat markazida bo'lmaydi. Ushbu maqolada biz Evro-2024 referilarini batafsil ko'rib chiqamiz, ularning hakamlik tajribasi, tanlov jarayoni va yana boshqa ko'plab jihatlarni ochib berishga harakat qilamiz.

Evro-2024 bosh hakamlarining to'liq ro'yxati

Evropa futbolining boshqaruv organi bo'lmish UEFAning Hakamlar qo'mitasi Evropa chemapionatida bo'lib o'tadigan 51 ta o'yinni boshqaradigan 19 nafar hakamni tanlab oldi. Saralab olingan rasmiy shaxslar ro'yxati:

Maykl Oliver (Angliya)
Entoni Teylor (Angliya)
Artur Soaresh Diash (Portugaliya)
Xesus Xil Mansano (Ispaniya)
Marko Guida (Italiya)
Ishtvan Kovach (Ruminiya)
Ivan Krujlyak (Slovakiya)
Danni Makkeli (Niderlandiya)
Shimon Marchinyak (Polsha)
Xalil Meler (Turkiya)
Glenn Nyuberg (Shveciya)
Daniele Orsato (Italiya)
Sandro Sherer (Shveycariya)
Daniel Zibert (Germaniya)
Kleman Tyurpen (Franciya)
Slavko Vinchich (Sloveniya)
Feliks Cvayer (Germaniya)
Fransua Letekse (Franciya)
Fakundo Telo (Argentina)

Evro-2024 uchun chaqiruv olgan 19 nafar hakam butun qitadagi (va bitta holatda Argentina) ichki musobaqalarda ishlaydi.

Hakamlar statistikasi – izlanish va tarix

Biz tanlangan hakamlarning har birini, jumladan, ularning turnirdagi tajribasi va Germaniyada hamkorlik qiladigan yordamchilarini batafsil ko'rib chiqdik.

Maykl Oliver (Angliya)

Assistentlari: Styuart Bert, Den Kuk

Yoshi: 39

FIFA hakami: 2012 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: Jahon chempionati (2022), U-19 Evro (2013), Evro (2020), U-20 Jahon chempionati (2019), U-17 Jahon chempionati (2015)

Faoliyati:

Maykl Oliver – tajribali ingliz referisi. U 2021 yilgi Angliya Kubogi finalida "Chelsi" va "Lester" o'rtasidagi o'yinni boshqargan va 2016 yildan beri Chempionlar Ligasida ishtirok etib kelmoqda.

Entoni Teylor (Angliya)

Assistentlari: Geri Besvik, Adam Nann

Yoshi: 45

FIFA hakami: 2013 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: Jahon chempionati (2022), U-19 Evro (2015), U-17 Jahon chempionati (2017), Evro (2020)

Faoliyati:

Entoni Teylor 2021 yilgi Millatlar Ligasi, 2023 yilgi Evropa Ligasi finallarini boshqargan. Angliyalik Evropaning eng kuchli hakamlaridan biri sanaladi.

Artur Soaresh Diash (Portugaliya)

Assistentlari: Paulo Soaresh, Pedro Ribeyro

Yoshi: 44

FIFA hakami: 2010 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: U-17 Jahon chempionati (2017), U-20 Jahon chempionati (2015), U-17 Evro (2011)

Faoliyati:

Artur Soaresh Diash "Olimpiakos" va "Fiorentina" o'rtasidagi 2024 yilgi Konferenciyalar Ligasi finalida faoliyat yuritdi. Portugaliyalik 44 yosh bo'lishiga qaramay, Evro-2024 hakamlari orasida tajribali rasmiy shaxslardan biri sifatida etirof qilinmoqda.

Xesus Xil Mansano (Ispaniya)

Assistentlari: Diego Barbero Sevilya, Anxel Nevado Rodriges

Yoshi: 40

FIFA hakami: 2014 yildan

Ishlagan xalqaro turniri: Amerika Kubogi (2021)

Faoliyati:

Xesus Xil Mansano La Ligada 2012 yilda debyut qilgan. Bir paytlar Lionel Messi o'yindan keyin uning qo'lini siqib qo'yishni istamagan va bu holat gazetalar muqovasidan joy olgan.

Marko Guida (Italiya)

Assistentlari: Filippo Meli, Djordjio Peretti

Yoshi: 42

FIFA hakami: 2014 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: Yo'q

Faoliyati:

Marko Guida 42 yoshda bo'lsa-da, hech qachon xalqaro musobaqalarda faoliyat ko'rsatmagan. U ushbu yozdagi katta loyihada qatnashish huquqini olish uchun UEFAga ko'p narsani isbotlab bo'lgan.

Ishtvan Kovach (Ruminiya)

Assistentlari: Vasile Florin Marinesku, Mixay Odiviu Artene

Yoshi: 39

FIFA hakami: 2018 yildan

Ishlagan xalqaro turniri: Evro (2020)

Faoliyati:

Ishtvan Kovach 2021 yilda bo'lib o'tgan Evro-2020da ishtirok etgan. U Germaniyadagi turnirda hakamlar hayatidagi o'rnini saqlab qolish uchun etarlicha harakat qildi.

Ivan Krujlyak (Slovakiya)

Assistentlari: Branislav Gancko, Yan Pozor

Yoshi: 40

FIFA hakami: 2011 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: Yo'q

Faoliyati:

Slovakiyalik hakam Ivan Krujlyak bu yozda bosh hakamlik qiladigan yangi yuzlardan biri. Garchi u Jahon chempionati saralash bosqichida hakamlik qilish tajribasiga ega bo'lsa-da, bu uning birinchi yirik musobaqasi bo'ladi.

Danni Makkeli (Niderlandiya)

Assistentlari: Xessel Stregstra, Yan de Vris

Yoshi: 41

FIFA hakami: 2011 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: U-19 Evro (2012), U-17 Jahon chempionati (2015), U-21 Evro (2015), Evro (2020), Jahon chempionati (2022)

Faoliyati:

Danni Makkeli so'nggi Evropa chempionatida bir nechta o'yinlarni, jumladan, Angliya va Germaniya o'rtasidagi yarim final uchrashuvini boshqargan. U hakamlikdan bo'sh paytlarida policiya inspektori bo'lib ishlaydi.

Shimon Marchinyak (Polsha)

Assistentlari: Tomash Listkevich, Adam Kupsik

Yoshi: 43

FIFA hakami: 2011 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: U-21 Evro (2015), Evro (2016), Jahon chempionati (2018), Jahon chempionati (2022), U-20 Jahon chempionati (2017)

Faoliyati:

Bugungi kundagi eng taniqli hakamlaridan biri Marchinyak 2023 yilgi Chempionlar Ligasi finalida – "Manchester Siti" va "Inter" o'rtasidagi o'yinda bosh hakamlik qilgan. Shuningdek, u 2022 yilgi futbol bo'yicha Jahon chempionati finalini ham boshqargan.

Xalil Meler (Turkiya)

Assistentlari: Mustafo Emre Eyisoy, Kerem Ersoy

Yoshi: 37

FIFA hakami: 2017 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: U-20 Jahon chempionati (2023), U-21 Evro (2021), U-17 Evro (2018)

Faoliyati:

Xalil Umut Meler 21 yoshgacha va 17 yoshgacha bo'lgan o'smirlar o'rtasidagi Evropa chempionatlarida hakamlar brigadasi tarkibida ishtirok etgan, ammo bu uning kattalar chempionatidagi debyuti bo'ladi. U ushbu qita birinchiligida qatnashadigan yagona turkiyalik hakamdir.

Glenn Nyuberg (Shveciya)

Assistentlari: Maxbod Beyji, Andreas Soderkvist

Yoshi: 35

FIFA hakami: 2016 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: U-21 Evro (2021), U-20 Jahon chempionati (2023)

Faoliyati:

Shveciyalik hakam Glenn Nyuberg 2023 yilgi 20 yoshgacha bo'lgan futbolchilar o'rtasidagi Jahon chempionati finali sharhlovchisi bo'lgan. Evro-2024 dan tashqari, u Olimpiya o'yinlarida ham ishtirok etadi.

Daniele Orsato (Italiya)

Assistentlari: Chiro Karbone, Alessandro Jallatini

Yoshi: 48

FIFA hakami: 2011 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: Jahon chempionati (2022), Evro (2020), U-20 Jahon chempionati (2015)

Faoliyati:

Daniele Orsato muntazam ravishda Chempionlar Ligasi muhim o'yinlarini boshqarib borgan. U ushbu Evropa chempionatidan so'ng faoliyatini yakunlashini malum qilgan.

Sandro Sherer (Shveycariya)

Assistentlari: Stefan de Almeyda, Bekim Zogay

Yoshi: 35

FIFA hakami: 2015 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: U-21 Evro (2021), U-19 Evro (2018)

Faoliyati:

36 yoshli Sandro Sharer ilgari hech qachon yirik musobaqalarda qatnashmagan. U Evro-2024da kamchilik taniydigan hakamlardan biri, ammo shveycariyalik boshchiligidagi brigada Germaniyada o'zidan ijobiy taassurot qoldirish niyatida.

Daniel Zibert (Germaniya)

Assistentlari: Yan Zaydel, Rafael Foltin

Yoshi: 39

FIFA hakami: 2015 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: Jahon chempionati (2022), Evro (2020), U-20 Jahon chempionati (2019)

Faoliyati:

Daniel Zibert vatani Germaniyada bo'lib o'tadigan Evro-2024da faoliyat yuritishdan hammadan ko'proq mamnun bo'ladi. U Evro-2021da uchta o'yinda hakamlik qilgan.

Kleman Tyurpen (Franciya)

Assistentlari: Nikolya Danos, Benjamin Peyj

Yoshi: 41

FIFA hakami: 2010 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: Jahon chempionati (2022), Olimpiya o'yinlari (2016), U-21 Evro (2015), U-19 Evro (2011), Evro-2020, Jahon chempionati (2018), U-17 Jahon chempionati (2017), Evro (2016)

Faoliyati:

2022 yilgi Chempionlar Ligasi finalida – "Liverpul" "Real" bilan to'qnash kelganida franciyalik hakam Kleman Tyurpen hushtak chalgan. U bugungi kundagi eng mashhur hakamlardan biridir.

Slavko Vinchich (Sloveniya)

Assistentlari: Tomaz Klanchnik, Andrash Kovachich

Yoshi: 44

FIFA hakami: 2010 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: Jahon chempionati (2022), U-17 Evro (2013), U-21 Evro (2017), Evro (2020), U-20 Jahon chempionati (2019), U-17 Jahon chempionati (2017)

Faoliyati:

Vinchich may oyida "Real" va "Borussiya" Dortmund o'rtasidagi Chempionlar Ligasi finalini boshqarib bordi va uni jiddiy xatolarsiz o'tkazdi.

Feliks Cvayer (Germaniya)

Assistentlari: Shtefan Lupp, Marko Axmyuller

Yoshi: 42

FIFA hakami: 2012 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: U-20 Jahon chempionati (2015)

Faoliyati:

Feliks Cvayer – jonajon o'lkasida o'yinlarni boshqaradigan yana bir germaniyalik hakam. U 2021 yil dekabr oyida "Bavariya" va "Borussiya" Dortmund jamoalari o'rtasidagi bahsli o'yinda ishtirok etganidan so'ng hakamlik faoliyatida tanaffus qilgandi.

Fransua Letekse (Franciya)

Assistentlari: Siril Mune, Mexdi Raxmuni

Yoshi: 35

FIFA hakami: 2017 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: U-21 Evro (2021),U-20 Jahon chempionati (2023)

Faoliyati:

Fransua Letekse 27 yoshida Liga 1 hakamiga aylangan. O'shandan beri u rivojlanishda davom etgan va 2023 yilgi UEFA Superkubogi doirasidagi "Sevilya" – va "Manchester Siti" uchrashuvida bosh hakamlik qilgan.

Fakundo Telo (Argentina)

Assistentlari: Gabriel Cheyd, Esekel Brailovski

Yoshi: 42

FIFA hakami: 2019 yildan

Ishlagan xalqaro turnirlari: Jahon chempionati (2022), U-20 Janubiy Amerika chempionati (2019)

Faoliyati:

Turnirga taklif etilgan evropalik bo'lmagan yagona hakam Fakundo Tello 18 oy oldin Qatarda bo'lib o'tgan Jahon chempionatida o'yinlarni boshqargan. Uning Evroga chaqiruvi UEFA va KONMEBOL o'rtasidagi hamkorlik shartnomasining bir qismidir.

Evro-2024 musobaqasini qo'llab-quvvatlovchi rasmiylarning to'liq ro'yxati

Evropa chempionatiga chaqirilgan 19 nafar hakamdan tashqari, UEFA 12 nafar qo'llab-quvvatlovchi hakamlarni tanlagan. Bu shaxslar to'rtinchi hakam yoki zaxira hakami sifatida ishlaydi. Ismlarning to'liq ro'yxati quyida keltirilgan.

Irfan Pelto (Bosniya va Gercegovina)
Senad Ibrisimbegovich (Bosniya va Gercegovina)
Donatas Rumsas (Litva)
Aleksandr Radius (Litva)
Serdar Gozubyuk (Niderlandiya)
Yoxan Balder (Niderlandiya)
Espen Eskas (Norvegiya)
Yan Erik Engan (Norvegiya)
Rade Obrenovich (Shveciya)
Yure Praprotnik (Shveciya)
Nikolay Balakin (Ukraina)
Aleksandr Berkut (Ukraina)

Evro-2024da faoliyat yuritadigan VAR (videoyordamchi hakamlar):

Styuart Ettvell (Angliya)
Devid Kut (Angliya)
Jerom Brizar (Franciya)
Villi Delajo (Franciya)
Bastian Dankert (Germaniya)
Kristian Dingert (Germaniya)
Marko Fric (Germaniya)
Massimiliano Irrati (Italiya)
Paolo Valeri (Italiya)
Rob Diperink (Niderlandiya)
Pol van Byokel (Niderlandiya)
Bartosh Frankovski (Polsha)
Tomash Kvyatkovski (Polsha)
Tiagu Martinsh (Portugaliya)
Catalin Popa (Ruminiya)
Neyc Kaytazovich (Sloveniya)
Alexandro Xose Ernandes Ernandes (Ispaniya)
Xuan Martines Munuera (Ispaniya)
Fedayi San (Shveycariya)
Alper Ulusoy (Turkiya)

Evro-2024da hakamlar gonorari

Evro-2024ga jalb qilingan hakamlar har bir o'yin uchun haq oladi. Quyidagi jadvalda bosh hakamlar, qanot hakamlari, to'rtinchi hakamlar va videoyordamchi hakamlar qancha pul olishlari ko'rsatilgan.

Funkciyasi	Guruh bosqichi	Pley-off	Umumiy to'lov miqdori
Referi	€ 5.000	€ 10.000	€ 300.000
Assistent	€ 2.500	€ 5.000	€ 150.000
To'rtinchi hakam	€ 2.500	€ 5.000	€ 150.000
VAR	€ 3.000	€ 5.000	€ 175.000

Germaniya hamda Shotlandiya o'rtasidagi ochilish uchrashuvi 14 iyun kuni 23:59 da start oladi.

Sherzod Nurmatov

Evro-2024 hakamlari: to'liq ro'yxat, statistika va tarix