Мутахассис сифатида собиқ ҳакам, ҳозир эса Россиядан спорт журналисти ва блогери Илья Обломовни таклиф қилдик. У ўзининг "Алё, реф!" телеграм каналида баъзи ҳакамлик қарорлари ҳақидаги фикрларини эълон қилади. Энди Илья ҳам “Championat.Asia” билан ҳамкорлик қилади ва Суперлиганинг ҳар бир туридан кейин сайтимиз учун баҳсли масалаларни таҳлил қилади.

Суперлиганинг ҳар бир туридан кейин ҳакамлик асосий мавзулардан биридир. Ҳакамларнинг кўп қарорлари катта саволлар туғдиради. Шу боис “Championat.Asia” янги рукн – баҳсли масалалар таҳлилини тақдим этади.

1-вазият. “Сўғдиёна” – “Насаф”

Ўйин қоидаларига кўра, футбол майдонининг чизиқлари майдоннинг улар чегаралаган қисмини билдиради. Шунинг учун, ҳозирги вақтда жарима майдончаси чизиғида қоидабузарлик содир бўлса, мос равишда 11 метрлик зарба берилиши керак.

Ўйинда бу эпизодни тушуниш қийин. Агар ёрдамчи ҳакам жарима майдончаси чизиғига қарама-қарши бўлса, ёрдам бериши мумкин эди, аммо ёрдамчи сўнггидан олдинги ҳимоячида жой олгани ва чизиқдан тахминан 2-3 метр масофада тургани учун ёрдам бериш ва унинг қарорига ишониб бўлмайди. Балки, агар ҳакам майдон марказига эмас, балки жарима майдончаси чизиғи томон ҳаракатланаётган бўлса, у тафсилотларни яхшироқ кўра оларди.

Ушбу эпизодда тўпни қабул қилиш пайтида, яъни тўп ҳужумчининг кўкрагидан узоқлашиши билан содир бўлади. Унинг бир оёғи жарима майдончаси ичида, аммо танаси ташқарида қолганди. Ҳуқуқбузарлик факти бузилишнинг ҳақиқий жойлашуви билан белгиланади. Агар пенальти белгиланса, ушбу эпизодда ВАР аралашади. Ҳақиқий қарор ҳакамни майдондаги видеокўргазмага таклиф қилмасдан қабул қилиниши керак.
Хулоса: жарима зарбаси бўйича қарор тўғри қабул қилинди.

2-вазият. “Сўғдиёна” – “Насаф”

Ушбу эпизодда ҳимоячининг қўли билан ўйнашдан олдин ҳужумчининг қўли билан ҳимоячининг танаси ўртасида озгина тегиниш пайдо бўлди. Менимча, танани қўл билан бундай тегиниш қоида бузилишига етарли эмас. Кичик алоқа. Қўл ва танага тегиниш ҳақиқати бузилишни тузатиш кераклигини англатмайди. Ўйинчининг танасида ҳеч қандай урғули ҳаракат йўқ.

Хулоса: ҳакам тўғри қарор қабул қилди. ВАР аралашуви талаб қилинмади.

3-вазият. “Сўғдиёна” – “Насаф”

Бу эпизодда узоқ пасдан сўнг 5-рақамли ҳимоячи тўпни боши билан дарвозага йўллади. Тўп ерга тегиб, кўкрак даражасига қайтади. 92-рақамли ҳимоячи, ушбу эпизодда курашган ўйинчиларга параллел равишда ҳаракатланиб, тўп қайтарилгандан сўнг, у ўз ҳаракатини бироз нотўғри ҳисоблади ва тўп ундан бироз орқада қолди. У, эҳтимол, рефлексли (қасддан) қўлини орқага тортади.
Ўз жамоасининг ҳимоячиси ўйин олдидан қўл ўйнаганига қарамай, бу ерда тўп "ўзидан қайтганидан" кейин ўйналади, деб айтиш мумкин эмас. Ҳимоячи нима бўлаётганини жуда яхши кўради, тўп кутилмаганда эмас, унинг ҳаракатларини тушунишга вақти бор. Бироқ, унинг қўли тана майдонини оширади ва тўпнинг парвозини тўхтатади, бу ўйин ҳаракати учун ғайритабиий ҳолатда.
Пенальти тепиш интизомий жазосиз белгиланиши керак, чунки истиқболли ҳужумни бузиш бўлмайди. ВАР эпизодга аралашиши керак эди.

4-вазият. “Пахтакор” – “Сурхон”

Узатмадан сўнг ҳужумчи тўпни ўзида билан қайта ушлашга ҳаракат қилади, лекин бу уддасидан чиқмайди ва тўп унинг оёқлари орасидан сакраб юқорига учади ҳамда ҳимоячининг оёғидан қўлтиқ остидаги қўлига тегади.

Иккала ўйинчи ҳам бир-бирига жуда яқин ва ҳимоячи учун тўп кутилмаган ва жуда яқин масофадан келади. Ҳимоячининг қўллари тўп теккан вақтида ҳимоячининг орқа томонига тегди, чунки улар позиция учун курашдилар, яъни табиийки, бу ўйин эпизоди учун ва қўллар ва тўп ўртасидаги алоқа тасодифий.
Пенальти белгиланмагунча ВАР халақит бермаслиги керак.

5-вазият. “Пахтакор” – “Сурхон”

Менимча, ҳужумчи ортида ҳаракат қилаётган ҳимоячи бундай вазиятда унинг ҳаракати учун жавоб беради. Катта эҳтимол билан, ҳужумчининг чап оёғи ва ўнг оёғи билан алоқа бор, у траекторияни кесиб ўтганда + қўллари билан бир оз ушлайди.

Бу 11 метрлик зарба ва сариқ карточка (истиқболли ҳужумни бузиш учун), чунки тўп ҳужумчининг назорати остида эмас (тўп сакрайди). Агар 11метр белгиланмаган бўлса, ВАР аралашади.
Таҳририятдан эслатма: ушбу эпизоддан сўнг "Пахтакор" иккинчи голни урди.

6-вазият. “Нефтчи” – “Олимпик”

Тўп қанотдан оширилган тўпдан кейин сариқ формадаги ўйинчининг қўлига тегади. Қўл табиий ҳолатда (танага яқин ва унга параллел). Қўл тананинг майдонини оширмайди ва рақиб унинг олдидан қочиб кетганидан кейин кутилмаган тўпнинг таъсири бор (қўл бўшашган - тўп урилганидан кейин у орқага учиб кетади).

Пенальти йўқ, ўйин давом этиши керак.

7-вазият. “Нефтчи” – “Олимпик”

Кўк рангли либосдаги ўйинчи битта жангга кеч киради ва сариқ либосдаги ўйинчи биринчи бўлиб тўқнашувда, тажовузкор (хавфли) тарзда ўйнашини кўриб, шин соҳасида рақибга ҳужум қилади. Тиканлар бор, улар қурол сифатида ишлатилади, рақибга жиддий шикаст этказиш нияти ва хавфи мавжуд. Футболчи рақиб хавфсизлигини ўйламаган.

Ўйин қоидаларини жиддий бузганлик учун қизил карточка берилиши керак.

8-вазият. “Бунёдкор” – “Металлург”

Тўқнашув курсида тўп учун рақиб билан якка кураш олиб борадиган оқ либосдаги ўйинчи, рақиб ўйинчисининг оёғининг шинаси билан оёғини пастдан юқорига ҳаракатлантирганда шпиклар билан уради. Ҳаракат шиддатли, аммо зарба тасодифий ўтади.

Менимча, сариқ карточка билан чекланиб қолиш мумкин эди. ВАР бундай вазиятга аралашмаслиги керак. Худди шундай эпизод “Спартак” – ЦСКА ўйинида ҳам кузатилган, ўшанда ҳакам Кукуян Ахметовни майдондан четлатган, кейинроқ эксперт-ҳакамлар комиссияси тўғридан-тўғри қизил карточкани бекор қилган.

Бонус
9-вазият. “Сўғдиёна” – “Насаф”

Бу лаҳза ўйин шарҳида йўқ. Такрорлашдан, яъни тўп чизиқни кесиб ўтганми ёки йўқлигини аниқлаш мумкин эмас.

Тажрибамдан шуни айтишим мумкинки, катта эҳтимол билан тўп дарвоза чизиғини кесиб ўтмади. Агар ҳакам хато қилганига 100% ишонч ҳосил қилмаса, ВАР аралаша олмайди.

Илья Обломов

“Сўғдиёна” охирги дақиқаларда пенальти тепиши керак эди. Россиялик ҳакам - Суперлига 8-турининг баҳсли вазиятлари ҳақида