O'zbek futboli shu darajaga etishgunicha anchagina mashaqqatli yo'lni bosib o'tdi. O'smir va yoshlar terma jamoalarimiz muntazam ravishda dunyo birinchiligida ishtirok etib kelishmoqda. Afsuski, terma jamoalarimizning bu safargi ishtiroklari biroz omadsiz chiqdi. Avvaliga olimpiya terma jamoamiz Olimpiada yo'llanmasini qo'lga kirita olmagan bo'lsa, ketidan o'smirlar terma jamoamiz. Undan o'tib yoshlarimiz ham muvaffaqiyatsizlikka uchradilar. Biz “pashshadan fil” yasamaylikda, ushbu futbolchilarimizning taqdiri haqida bosh qotiraylik.

Bundan bir necha yil avval Meksikada bo'lib o'tgan Jahon chempionatida O'zbekiston o'smirlar terma jamoasi ishtirok etgandi. O'sha mundialda vakillarimiz ijobiy natija qayd etib, ko'pchilikda iliq taassurot qoldirgan. Endi savol tug'ilishi mumkin, xo'sh, o'sha qaxramoqlarimiz hozir qaerda? Ayni damda qaysi jamoalarda to'p tepishmoqda? Axir, o'sha futbolchilarni bizning ertamiz deb qaramaganmidik? Savollar ko'p, ammo javoblar turlicha. Meksika qahramonlarini yo'qolib qolishganiga nima sabab bo'ldi?

Meksika qahramonlari 2-3 nafar futbolchi emas, balki butun bir jamoa emasmidi? Ayni damda o'sha qaxramonlardan Abbos Maxstaliev, Timur Hakimov, Jasur Hakimov va Sardor Sobirxo'jaev oliy liga jamoalari safida to'p tepishmoqda. Bugun bu futbolchilar nega milliy terma jamoa safida emaslar? Ular o'zlari ustida ishlashdan to'xtadilarmi yoki biz ularning saviyalarini oliy ligamiz orqali ushlab tura olmadikmi? Bizni qiynayotgan savollar ko'p. Umid qilganimiz, Meksika qahramonlari yo'qolib qolgan bir paytda, hozirgi yoshlarimizning yo'qolib qolmasligiga kim kafolat beradi? Yoshlar terma jamoasi safida harakat qilgan Jasur Yaxshiboev “Paxtakor” tarkibida oliy liga bahslarida bir necha tur oldin debyut uchrashuvini o'tkazdi va muxlislarda yaxshi taassurot qoldirdi. O'z paytida Jaloliddin Masharipov, Jamshid Iskanderov, Javohir Sohibov bir paytlar Yaxshiboev kabi oliy ligada debyut qilishgandi. Ushbu futbolchilar ayni damda milliy terma jamoadan muntazam ravishda chaqiruv olmoqda. Ko'ryapsizmi, agar ularga oliy ligada ishonch bildirmasak ertaga yo'qotamiz. Meksika qahramonlariga mana shu ishonch va imkoniyat berilmadi.

Etiborimizni futbol maktablariga qaratsak. “Paxtakor”, "Nasaf", “Bunyodkor” va "Mashal" jamoalarida bolalar futboli bilan ishlash to'g'ri yo'lga qo'yilgan. Savol tug'ilishi mumkin, xo'sh, bizning O'zbekistonda 4ta jamoa bormi? Qolgan jamoalar nima, tomoshabinmi? Nega ularning futbol akademiyalari ishlamayapti? Nima uchun milliardlab byudjetga ega klublar hech bo'lmasa 300-400 million so'mini o'z bolalariga ishlatmayaptilar? Mening fikrimcha, oliy ligada ishtirok etuvchi har bir jamoaning akademiyasi bo'lishi kerak va bu PFL tomonidan jiddiy tartibda nazorat qilinishi kerak. Poydevori “mustahkam yurt qudratli bo'lur”, deb bejizga aytishmagan. Shuning uchun ham qolgan klublarimiz o'z poydevorlarini mustahkam qilsa maqsadga muvofiq bo'lardi. Buning uchun barcha shart sharoitlar etarli-ku? Futbol akademiyalari o'zlaridan kuchli futbolchilar etishtirib chiqmas ekan, bugungi saviyaga qanoat qilishdan boshqa choramiz yo'q.

Futbol maktablarida millionlar o'yiniga ilk qadamlarni qo'yayotgan bolakaylarni ko'rikdan o'tkazishadi. Ushbu ko'rikdan o'ta olgan ukalarimiz akademiyada qolishadi, o'ta olmaganiga esa murabbiylar boshqa kasbni tanla deya takidlashadi. Futbolga qizishi bois ilk qadamni qo'ygan bolakaydan murabbiy tomonidan natija talab qilinishi to'g'rimi?

Unisi ham mayli, endigina to'p tepishni boshlagan bolakayni ayrim saviyasiz murabbiylar 3 kun ko'rikdan o'tkazib “sendan futbolchi chiqmaydi, boshqa kasbni tanla”, deya bolakayni futbolga bo'lgan qiziqishini so'ndiradi. Kelajakda bunday murabbiylardan qanday natija kutish mumkin? Yana u etakchi klublardan birining futbol maktabi murabbiyi bo'lsa. Bu murabbiyning saviyasi past ekanligidan dalolat bermaydimi? Bularni murabbiy deb atashga ham til bormaydi. Aksincha bunday murabbiylarning o'zlari tegishli bo'lgan kurslarda o'qib o'z bilimini yanada oshirishi kerak.

Bizda qanchadan qancha iqtidorli yoshlar nomi ham chiqmagan jamoalarda bolalar ligasida ishtirok etishmoqda. Agarda klublarimiz selekciyasi ishlariga masul ishchilar yaxshiroq izlanishsa anchagina iqtidorli va qobiliyatli bolakaylarni topishi mumkin. Yosh futbolchilar klublar akademiyasini qidirib borishi kerak emas, balki klublarning o'zi iqtidorlarni qidirib topishi lozim.

Futbolga ilk qadamlarni qo'ygan yoshlardan kuchli, raqobatbardosh futbolchi etishtirib beradigan murabbiylar chiqmas ekan, mundiallarda katta natija talab qilmasak ham bo'laveradi. Buning uchun biz birinchi navbatda futbolchini emas, balki saviyali murabbiylarni tarbiyalab chiqarishimiz kerak.

Jahongir Sotvoldiev

Yana Sizni "zeriktirgan" mavzu...