Улар орасида кўплаб тажрибали мутахассислар номи қайд этилган.

Яқинда ЎФФга таклиф деб номланган мақоламда, хориждан мураббий излаётганда бизнинг футболга кўпроқ мос тушадиган, услуб жиҳатдан яқин бўлган мутахассисни жалб этиш кераклиги ҳақида ёзгандим.

Ўшанда асосий урғуни Германия, Италия ёки ҳеч бўлмаганда голландиялик мураббийларга қаратиш лозимлиги айтилганди. Сабаблари ҳам мақолада келтирилган. Аксинча испаниялик мутахассислар бизнинг футболга мос тушмаслиги ва улар талаб этадиган ўйинни футболчиларимиз ижро этиб беролмаслигини ёзгандим.

ЎФФ музокара олиб бораётган номзодлар орасида испаниялик мутахассис йўқ. Бу яхши. Демак ЎФФ ростан ҳам футболимизга ҳар томонлама мос тушадиган мураббий изламоқда.

Менимча, номзодлар орасидан кўпроқ Вальтер Маццари ва Бернд Шторк бизга маъқул келади.
Кўпчилик Билич, Берт ван Марвейк ва Маццари номларини тилга олмоқда. Радулович ҳам ўзбек футболини билган мутахассис сифатида устунликка эга.
Қолган номзодлар ичида ҳам яхши мутахассислар бор. Масалан, Осиё футболидан хабардор бўлган мураббий ҳам мавжуд.

Энди эса мен нега бизга Бернд Шторк кўпроқ мос тушиши ва у билан натижа қайд этишимиз мумкинлиги ҳақида тўхталмоқчиман.

Ҳали айтганимдек, бизга германиялик ёки италиялик мутахассислар кўпроқ зарур. Чунки улар мавжуд таркиб ёки футболчилар келиб чиқиб тактик ишланмалар тузиб чиқишлари ва бу натижа беришини амалда кўп кўрганмиз.

Бернд Шторкнинг мураббийлик фаолиятига назар ташлайдиган бўлсак, ушбу мутахассис футболчилик фаолиятини якунлаганидан кейин дастлаб "Штутгарт", "Герта", "Вольфсбург", "Партизан" ҳамда "Боруссия" Дортмунд жамоаларида бош мураббий ёрдамчиси сифатида ишлаган.

Кейинчалик ўзи мустақил мураббий сифатида Қозоғистонда шаклланган. Яъни, Бернд Шторк босқичма-босқич қадам ташлаган.

Унинг Қозоғистондаги фаолияти, айниқса Қозоғистон терма жамоасида фаолияти у қадар муваффақиятли чиқмаган.

Қозоғистонга 2008 йилда борган Шторк аввалига "Олма Ота" жамоасида, кейинчалик Қозоғистон ёшлар терма жамоасида фаолият кўрсатган. Шунингдек, Шторк Қозоғистон терма жамоаси ва "Цесна" жамоаларида ҳам бош мураббий бўлган.
Унинг Қозоғистондаги миссияси 2011 йилда Қозоғистон (U19) терма жамоасида тугаган. Унинг қўшниларимиздан кетиб қолишига оилавий муаммолар сабаб бўлган.

Шундан сўнг Шторк 2012-2014 йилга қадар Грециянинг "Олимпиакос" ёшлари жамоасида ишлади.

Бернд Шторкдан Қозоғистон футболи имкон қадар максимум фойдаланди. Шторк Қозоғистонда футболга бўлган қарашни, ёндошувни яхши тарафга ўзгартира олган мутахассис саналади. У Қозоғистонда бир нечта ёш тоифадаги терма жамоаларда ишлади. Иккита клубида фаолият кўрсатди.

Шторкнинг мустақил бош мураббий сифатидаги дастлабки қадамлари учун Қозоғистондаги фаолияти ёмон бўлмади. Бу ҳар иккала тарафга ўзига хос фойдали бўлди.

Шторк Қозоғистон терма жамоаси бош мураббийи бўлиб ишлаган давр мобайнида бир қатор клубларнинг машғулот жараёнларини кузатган. Ҳар 2-3 ойда 10 кун йиғин ўтказиб, кейин ҳордиқ чиқарадиган мураббийлар тоифасидан эмаслигини жуда кўп такрорлаган.

Шторк Қозоғистонда мураббийларни ишга бўлган ёндошувидан, улар билан алоқа деярли йўқлигидан нолиган.

Интервьюларининг бирида Шторк шундай деган:
"Қозоғистонда хорижлик мураббий ишлаши жуда қийин. Қозоғистон футболига ёрдам бериш истаги менда жуда кучли. Кўплаб мураббийлар билан алоқа ўрнатишни истайман. Мен 10 кун йиғин ўтказиб бўлгач, кейин уйга кетиб қоладиган мураббий эмасман. Мен имкон қадар миллий чемпионат ўйинларини стадионда кузатишга интиламан. Клубларнинг машғулотларини шунчаки кузатишни хоҳлайман. Уларнинг иш жараёнлари билан яқиндан танишиб, керак бўлса уларга баъзи маслаҳатларни беришга тайёрман. Ёки аксинча, маҳаллий мутахассислардан керакли маслаҳатларни олишга тайёрман. Лекин афсуски, мени ишимга қизиқаётган бирорта мураббийни кўрмаяпман. Ҳеч ким мен билан алоқа ўрнатишга ҳаракат ҳам қилмаяпти. Қозоғистонда ҳеч бир мураббий мендан машғулотлар жараёни Германияда қандай йўлга қўйилгани ҳақида ҳам сўрагани йўқ.
Тўғри, Қозоғистонда ички доирада муваффақиятга эришаётган мураббийлар кўп. Аммо улар шу билан қаноатланиб қолишмоқда. Футболда эса барча янада юксалишга, янги даражага чиқишга интилиши лозим"

(c) Бернд Шторк, 2009 йил

Қозоғистон футболи учун кўп ишларни қилишга истаги кучли бўлган мутахассис қўшниларимизда ўзининг барча режаларини амалга ошира олмади.

Қозоғистон терма жамоасида авлодлар алмашувини амалга оширган, жамоани очиқ футбол ўйнашга чорлаган Шторк европа чемпионати саралаш босқичидаги кетма-кет тўртта мағлубиятдан кейин истеъфога чиқарилди.

Европа чемпионати саралаш босқичида Қозоғистон каби терма жамоа билан европа грандларига қарши курашиш барибир жуда оғир иш.

Лекин бу Шторкни ҳимоявий ўйин ўйнашга мажбур қилолмади. Лекин Қозоғистонда эса унинг айнан танлаган услубини танқид қилишди.
Шторкни танқид қилинишига учта сабаб бўлган: Унинг танлаган таркиби, терма жамоани кескин ёшартиргани ва услуби. Кетма-кет учралган тўртта мағлубиятда айнан ҳужумкор ўйин услуби танлангани хато бўлгани таъкидланган.

Аммо Шторк ҳимоявий ўйин кўрсатиб, минимал ҳисобда мағлубиятга учрашдан кўра, унинг жамоаси футбол ўйнашини исташини алоҳида қайд этган.

"Ҳа, ҳимоядан ўйнаб, кичик ҳисобда мағлуб бўлиш мумкин. Ҳисоб ҳам уятли бўлмайди, ишқибозлар ҳам бизни қаттиқ танқид остига олишмайди. Лекин бир нарсани унутманглар, футбол бу азобланиш эмас. Футболни ўйнаш керак. Футбол чиройли ва яхши ўйин бўлгани учун ҳам мухлислар бу спорт турини ўзгача меҳр билан яхши кўришади. Мени жамоам футбол ўйнашини истайман. Шу боис мен танлаган услубим ва фалсафамдан ортга чекинмайман. Фалсафам жуда оддий: жамоам футбол ўйнаши керак. Айнан ўйнаши. Қозоғистон чемпионатидаги ҳозирги футбол, бу халқаро майдонда яхши натижалар қайд этиш учун жуда камлик қилади"
(c) Бернд Шторк

Бернд Шторк мураббий сифатида ҳақиқий муваффақиятга Венгрия терма жамоаси рулида эришди.

Мураббийлик фаолиятини босқичма-босқич бошлаган Шторк 2015 йилда Венгрия ёшлари терма жамоасини бошқарвини ўз кўлига олади.
Кейинчалик эса унга асосий терма жамоа топиширилади.
Бернд Шторк ишлаган жойларида барча ёш тоифадаги терма жамоаларга, клубларда эса ёшлар жамоасига алоҳида урғу қаратади. Улар билан бевосита бирга ишлайди.
Ишни ёшларга эътибордан бошлайди.
Демоқчи бўлганим, ёшлар билан ишлашни биладиган, тактик тарафлама кўп қиррали саналган Шторк қисқа фурсат ичида Венгрия билан муваффақиятга эришади.
Терма жамоани узоқ йиллик танаффусдан кейин Европа чемпионатига олиб чиқди. Францияда ўтган Евро-2016да эса Португалия ва Австрия билан бир гуруҳдан жой олган венгрияликлар "квартет"да пешқадам бўлишди ва нимчорак финалга қадар етиб боришди.

Европа чемпионатида кўпчилик Венгрия терма жамоасининг ўйинларидан сармаст бўлгани ҳеч кимнинг ёдидан чиқмаган бўлса керак. Айниқса Португалияга қарши драматик ўтган баҳсда Шторк жамоаси ёрқин футбол намойиш этганди.

Аммо Шторк Венгрия терма жамоасини келаси йили Россияда бўладиган мундиалга олиб чиқолмагани учун истеъфога чиқарилди.

Бернд Шторк асосан агрессив футбол ўйнашни хуш кўрадиган мураббий. Бернд Шторк қўл остида жамоалар тажовузкор футбол намойиш этишади.
Ҳужумни яхши кўрадиган мураббий тактик тарафлама ҳам кўп қиррали саналади. У бошқарган жамоалар ҳар хил тактик услубда ўйнашган.
Шторк асосан 4-2-3-1 тактик схемадан фойдаланиб келади. Шунингдек, Шторк классик саналадиган 4-4-2 ҳамда 4-1-4-1 тактикасида ҳам ўйнашни хуш кўради.

Немис мураббийларининг устунлиги ва бизга мос тушадиган жиҳати ҳам шунда. Яъни улар таркибга қараб, қўл остидаги футболчиларнинг салоҳиятидан келиб чиқиб тактика танлашади. Аксинча, тактикага қараб футболчиларни танланмайди.

Бернд Шторк ёшлар билан қандай ишлаши ҳақида айтиб ўтдим. Бизнинг терма жамоамизга ҳозирда айнан авлодлар алмашувини аламга ошириш вақти келган. Келажак учун жамоа қурадиган палла. Бу ишни Шторк билан қойилмақом уддаласа бўлади. Немис мураббийлари нафақат жамоа ўйинини бир механизим каби ишга туширишади, балки натижа борасида ҳам яхши кўрсаткичга эгалар. Шторк буни Венгрия терма жамоаси фонида амалда исботлаган.

Қозоғистонда ишлаганлиги ва уларни менталитети бизга нисбатан яқинроқ бўлганидан келиб чиқадиган бўлсак, Шторк бизда у ердаги каби қийналмайди. Футболчилар танлови борасида ҳам устунлик мавжуд. Қозоғистондан фарқли жиҳати, бизнинг футболчилар Қозоғистон футболчиларидан кўра техник томонлама яхши кўрсатичга эга. Тактик функцияларни бажариш борасида ҳам бизнинг футболчилар қўшнилардан кўра анча кучлироқ.

Ўтган давр мобайнида Бернд Шторк мураббий сифатида анча юксалишга, ўсишга эришди. Жаҳон футболида оз бўлсада номини чиқарди. Айниқса Европа чемпионатидан кейин унинг фаолиятига бўлган қизиқиш анча ортди.

Муҳими, Шторк ишга чанқоқ истеъдодли мутахассис. Ундан футболимиз ривожи йўлида ҳам максимал фойдалансак бўлади.

Агарда терма жамоамиз рулига Бернд Шторк келадиган бўлса, унда терма жамоамиз ҳам немис машинаси каби "немисча менталитет" билан ўйнашни ўрганиши мумкин. Шторк бунга астойдил ҳаракат қилиши аниқ.

Чиройли, шиддаткор футбол, ёшлик шижоатини максимум жўшқини билан натижа қайд эта оладиган терма жамоамизни балки Шторк бошқарувида кўрсак ажаб эмас.

Агарда ЎФФ раҳбарияти Бернд Шторк номзодига жиддий тўхталадиган бўлса, келишув амалга ошса, менимча, бу хато бўлмайди. Аксинча айни керакли нуқтага урган бўламиз.

Немис мураббийлари салоҳияти, потенциалига ҳеч қандай шубҳа йўқ. Бернд Шторк эса терма жамоамизнинг янги авлодини шакллантира олиш салоҳиятига эга ва уларни бор потенциалини юзага чиқаришга қодир мураббий.

МТЖга энг яхши номзод: Бернд Шторк. Нега?