Ўйинни бошқариб борган Шерзод Қосимов дарҳақиқат ўйин муҳитига киришиб кета олмади. Учрашув савиясига нисбатан унинг ҳакамлик савияси бирмунча паст бўлиб қолди. Гап чиқарилган қарорлар, кўрсатилган карточкаларда эмас. Гап ўйин руҳиятини ўқишда ва шунга монанд бошқаришда.

Шерзод Қосимов ўйинни қандай бошқарди? Тўғриси, бу борада тайинли гап айта олмайман. Чунки ҳакамлик бўйича мутахассис эмасман. Қолаверса, ҳакамларни муҳокама қилишни ҳеч қачон ёқтирмаганман. Мен футболни бошқача кўраман. Футболни ҳамма ўзича томоша қилади. Ҳакамлар ҳакамликни кузатишади, кимдир чиройли голларни томоша қилгиси келади, кимгадир ўйин қандай бўлишидан қатъий назар ёқтирган жамоаси ғалаба қозонса бўлгани. Яна кимдир юлдузларнинг хатти-ҳаракатини завқ билан кўради, кимдир шунчаки бекорчиликдан томоша қилади.

Мен ўйинни асосан футболчиларни деб кўраман. Мураббийларнинг қанчалик зукко, ўйинчиларнинг қанчалик ақлли эканлигини билиш мақсадида футбол кўраман. Қайси ўйинчи менда илиқ таассурот қолдираркин деган ниятда томоша қиламан. Натижага ва голларга кўп аҳамият бермайман. Мен учун футболчининг 90 дақиқа ичида нимани амалга ошириши кўпроқ муҳим. Бундан ташқари, олий лигадаги ҳар бир баҳсни Осиё чемпионлар лигаси ва миллий терма жамоамиз даражаси билан таққослаб кўргим келади.

Кечаги ўйиндаги ҳакамлик борасида тўхталиш ниятим йўқ. Яхшиси, назоратчилар ва ёши катта ҳакамларимиз Шерзод Қосимовнинг ишига баҳо беришсин. Мен эса футболчиларнинг ўйини ҳақида гапирмоқчиман. Кечаги беллашув баланд савияда ўтди деб бўлмайди. Тўғри, “Навбаҳор” жиддий қаршилик кўрсатишга уринди, Бахтиёр Ашурматов Наманганда яхши жамоа туза олибди, бунинг учун мураббийга раҳмат. Лекин кечаги ўйинни футболчиларнинг ҳаракатларидан келиб чиқиб айтсак, “Навбаҳор”дан миллий терма даражасига ҳеч ким тортмайди. Миржалол Қосимов эълон қилган рўйхатда “Навбаҳор”дан битта футболчи бор экан: Азим Аҳмедов. Азим акаси Одилга ўхшаб ўйнашга ҳаракат қиляпти, бироқ тезлиги жуда паст экан. Бунинг устига абжир эмас. Ҳаракатлари жуда оғир. Халқаро ўйинларда тўпни олиб то буриламан дегунча рақиб аллақачон тўпни ундан олиб қўйган бўлади.

Ёки бўлмаса дарвозабон Дониёр Усмоновни олайлик. Ўтказиб юборилган биринчи гол яққол унинг хатоси. Дарвозабон дегани сал эпчил бўлиши керак эмасми? Ҳимоячилардан Рижко дегани ҳам унчалик кучли эмас экан. Бир вазиятда йўқ жойдан тўпни бурчакка тепиб юборди. Шукур Пўлатов эса ўртача даражада ўйнади. Бахтиёр Ёқубовнинг ҳаракатлари қисман маъқул келди. Мансур Саидов ҳам чакки эмас. Кечаги ўйинни кўриб Мансур Саидовни олиб “Навбаҳор”ни яхши харидни амалга оширганига гувоҳ бўлдим. Агар “Бунёдкор” шу футболчини қўйиб юбормаганида ҳозир яхши бир плеймейкерга эга бўларкан.

“Навбаҳор” гол урган вазиятни ҳисобга олмаганда Шаҳбоз Эркинов бошқа пайт ҳеч нарса қила олмади. Унда туртиниб-суртиниб ёриб кирадиган жиҳатларни кўрмадик. Илҳом Бойдадаев ҳам ўртамиёна футболчи экан. Захирадан тушган Отабек Валижонов эса ўзининг оддий ўйинини намойиш қилди. Кўряпсизми, “Навбаҳор”ни фақат жамоа сифатида мақтаса бўлади, лекин алоҳида ўйинчилар бўйича олиб қараганда клуб футболчиларида камчилик ниҳоятда кўп. Бугунги “Навбаҳор”дан биргина Мансур Саидовдан ташқари бошқа ҳеч ким ОЧЛда ўйнаб кета олмаса керак.

Энди “Пахтакор” ҳақида тўхталамиз. “Пахтакор” мусобақа карвонбошиси бўлиб тургани билан жамоа ўйинида қандайдир ўзгариш ё ўсиш борлигини кўрмаяпман. Жамоанинг битта тўп фарқи билан ғалаба қозонаётгани ҳам “Пахтакор” ўйини ранг-баранг эмаслигидан дарак беради. Футболни шундай кўриш керакки, мухлис уни кўрганда “Оҳ” деб юборсин. Жамоа ўз ўйини билан мухлис қалбини жунбушга солиши лозим. Лекин ўзим кўрган ўйинлардан келиб чиқиб “Пахтакор” намойиш этаётган футбол жуда оддий ва содда кўринмоқда. Қолаверса, футболчиларнинг хатти-ҳаракатида ўсиш кўзга ташланмаяпти.

Масалан, Игорь Сергеевни олайлик. Кеча дарвозабоннинг хатосидан фойдаланиб гол урганини ҳисобга олмаганда қолган пайт нима қилди? Умуман кечаги ғалабада Сергеевнинг фойдали иш коэффициенти (ФИК) қанчага тенг бўлди? У бир ўйинда биттадан кўп гол уриши нечта вазиятга эга бўлиши керак? Олтитами ё саккизтами? Нима учун Сергеев ярқ этиб порламаяпти? Бунинг учун ким айбдор: ҳужумчининг ўзими ё мураббийлар штабими? Игорь Сергеев ван Перси бўлиши учун дарвоза томон тинмай таҳдид солиб туриши лозим, у бўлса тўпни қабул қилиб олгач, нима қилишни билмай қоляпти.

Жамшид Искандеров ўйинидаги топишмоқ ҳаракатлар қаёққа йўқолди? Нима учун унинг ўйини оддий бўлиб қолди? Жамшид нега рақиб жарима майдончасига ёриб кира олмаяпти? Жамшид токи икки-уч футболчини алдаб ичкарига ёриб киришни ўрганмас экан, четга кета олмайди. Олий лигамиз савиясидаги футболчи бўлиб қолаверади. Одил Аҳмедов вақтида ёриб киришни ўргангани учун ҳам Россияга кетди. Шунингдек, Владимир Козакнинг ўйинида ҳам жимжимадорлик йўқ. Осиё даражаси билан ўлчаганда ҳали хом футболчи экан.

Акбар Исматуллаевнинг ҳаракатлари эса ғирт таваккал. Ўхшаб қолса зўр ўйнайди. Бўлмаса хато кетидан хато. Кечаги беллашувда Акбар ҳам бошқа жамоадошлари каби ажралиб турмади. Александр Мерзляков бирмунча яхши, Даврон Ҳошимовнинг ўйини оддийдан сал юқори. Аммо унда Ислом Иномовга ўхшаб “портлаш” йўқ. Егор Кримец яна уч ой ўзимизда ўйнасин, олий лига даражасига тушади-қолади. Хитойга бориб маҳоратини ошириб келганидан асар ҳам қолмайди.

Умуман олганда, кечаги баҳсда ҳеч бир футболчи алоҳида ажралиб турмади: “Пахтакор”дан ҳам, “Навбаҳор”дан ҳам. Афсус, кечаги ўйин қайсидир футболчининг ёрқин ҳаракатлари билан эмас, учрашувдаги ҳакамлик билан ёдда қоладиган бўлди. Ўзбек футболи ривожланиши учун одамлар ўйиндан кейин ҳакамни эмас, қайсидир футболчининг зўр ўйин намойиш этганини гапиришлари керак. Яъни, мунозаранинг бош мавзусига ҳакамлар чиқиши керак эмас. Қачонки ҳакамларни бир четга қўйиб футболчиларнинг маҳоратини, мураббийларнинг ақлли тактикасини гапиришни бошлар эканмиз, мана шундагина ўзбек футболи ривожланаётганига гувоҳ бўламиз.

Хайрулла Холиқов.

Кечаги ўйин ҳақида икки оғиз